Khi hầu hết mọi người nghĩ đến màu sắc, điều đầu tiên xuất hiện trong tâm trí là bánh xe màu (color wheel) mà chúng ta được học qua trong lớp mỹ thuật tiểu học. Hiểu sâu hơn, bánh xe “trừu tượng” này nhằm thể hiện mối quan hệ giữa các màu nhất định trong một vòng tròn với các thông số kỹ thuật.
Bánh xe màu đầu tiên được đưa ra bởi Ngài Isaac Newton vào thế kỉ 17 khi ông lần đầu khám phá ra quang phổ ánh sáng nhìn thấy được. Vào khoảng thời gian này, màu sắc được cho là sản phẩm của sự pha trộn giữa ánh sáng và bóng tối, với màu đỏ là “ánh sáng nhất” và màu xanh lam là “tối nhất”.
Với bất kỳ ai, việc tiếp xúc với màu sắc hàng ngày là điều ai cũng đều chắc chắn trải qua. Đặc biệt đối với các ngành nghề liên quan đến hình ảnh như graphic designer hay photographer, lý thuyết về màu sắc là một “biển trời mênh mông” khiến ai cũng phải lắc đầu ngao ngán vì có quá nhiều thứ cần biết.
Dưới đây là một số lý thuyết giúp người xem dễ hiểu và nắm bắt được cơ bản về màu sắc.
Hue – Tông màu
Hue là thuật ngữ cơ bản nhất của màu sắc, nhằm để biểu thị màu sắc của một đối tượng. Khi chúng ta nói “xanh lam”, “xanh lá cây” hoặc “đỏ”, chính là chúng ta đang nói về Hue. Hue có công dụng xác định độ sáng tối của một màu (pha với màu trắng hoặc đen). Trong thiết kế, Hue đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp đến khách hàng của bạn.
Saturation – Độ bão hòa
Saturation miêu tả màu sắc đậm hay nhạt theo các cường độ ánh sáng mạnh – nhẹ khác nhau. Saturation đề cập đến cách một màu sắc xuất hiện trong các điều kiện ánh sáng cụ thể. Khi Saturation tăng lên, màu sắc sẽ trở nên tinh khiết hơn. Trong thiết kế, các màu có mức độ Saturation tương tự sẽ tạo ra các thiết kế trông gắn kết hơn. Tương tự với Chroma, các màu có độ bão hòa tuy tương tự nhưng không giống hệt nhau có thể gây hiệu ứng đối lập cho khách truy cập.
Tone – Tông
Một Tone màu được tạo ra bằng cách trộn một màu với màu xám. Các Tone thường xỉn màu hoặc trông dịu nhẹ hơn so với các tông màu thuần túy. Các Tone màu thường khá dễ sử dụng trong các thiết kế. Nhiều màu xám hơn có thể mang lại cảm giác cổ điển nhất định cho các thiết kế. Tùy thuộc vào màu sắc, chúng cũng có thể mang đến một cái nhìn tinh vi hoặc trang nhã.
Tint – Sắc thái màu
Tint là sự pha trộn giữa màu sắc và màu trắng để giảm độ tối. Bất kỳ sắc thái thuần túy nào có thêm màu trắng về mặt kỹ thuật đều là một sắc thái màu, ngay cả khi màu sắc ban đầu vẫn còn khá sáng. Màu sắc thường được sử dụng để tạo ra các thiết kế nữ tính hoặc nhẹ nhàng. Chúng cũng mang lại hiệu quả tốt trong các thiết kế cổ điển và có xu hướng nhắm đến các bậc cha mẹ có em bé và trẻ mới biết đi.
Shade – Bóng đổ
Shade được hiểu ngược lại với Tint, là sự pha trộn giữa màu sắc với màu đen để làm giảm độ sáng. Từ này thường được sử dụng không chính xác để mô tả sắc thái hoặc tông màu, nhưng về mặt kỹ thuật Shade chỉ áp dụng cho các màu được làm tối hơn bằng cách thêm màu đen. Trong thiết kế, các sắc thái tối đôi khi được sử dụng thay cho màu đen và có thể sử dụng như một màu trung tính. Tốt nhất bạn nên kết hợp Shade với Tint hoặc các màu trung tính nhẹ nhàng hơn để tránh tạo ra một cảm giác quá tối và nặng nề.
Value – Giá trị màu
Value là một chỉ số về độ chói, phản ánh mức độ sáng – tối của một màu, nó chỉ ra hàm lượng thành phần ánh sáng mà màu đó phản chiếu tới mắt người nhìn. Màu sáng hơn sẽ có Value cao hơn. Ví dụ: màu cam có Value cao hơn màu xanh nước biển hoặc màu tím đậm. Màu đen có Value thấp nhất trong bất kỳ tông màu nào trong khi màu trắng có Value cao nhất. Khi áp dụng Value cho thiết kế của bạn, hãy ưu tiên các màu có Value khác nhau, đặc biệt là những màu có Chroma cao. Sự tương phản cao trong Value thường làm tăng độ thẩm mỹ cho thiết kế.
Chroma – Độ kết tủa màu/độ bão hòa/cường độ màu
Giá trị của Chroma cho chúng ta biết được mức độ ‘tinh khiết’ của một tông (tone) màu. Một màu có Chroma cao sẽ không chứa màu đen, trắng hoặc xám. Ngược lại, thêm màu trắng, đen hoặc xám vào sẽ làm giảm Chroma của màu. Chroma tương tự như Saturation, nhưng không hoàn toàn giống nhau. Chroma có thể được xem là độ sáng của một màu so với màu trắng. Trong thiết kế, nên ưu tiên chọn các màu có Chroma hoàn toàn giống nhau hoặc khác nhau chỉ một ít.
Kết luận
Bạn không nhất thiết phải nhớ hết tất cả các thuật ngữ này, tuy nhiên hãy chắc chắn rằng giờ đây bạn đã trở nên quen thuộc hơn với chúng, và quan trọng là hiểu cũng như có thể áp dụng vào thực tế. Bởi chúng ta đều biết rằng trong thế giới màu sắc muôn hình vạn trạng, chúng ta thật sự cần phải hiểu biết về chúng để có thể chọn ra những sự kết hợp màu sắc tối ưu đánh đúng vào thị hiếu khách hàng, cũng như truyền tải được thông điệp và từ đó đáp ứng mục tiêu kinh doanh của mình.
Nguồn tham khảo: Roy Vu & Smashing Magazine
Biên tập: Cát Tường